İlk olarak şunu açıklayayım, bu önerme benim görüşüm değil, gereksiz olup olmadığı için çok kısa bir araştırma yaptım kendimce. Hadi bunun cevabını beraber bulalım.
Türkiye olarak uzay araştırmaları için yapmış olduğumuz hazırlıklar bütçeler yeni kurulan kuruluşlar falan derken kafamda bazı sorular oluştu ve bu soruların cevaplarını kendimce bulmaya ve cevaplamaya çalıştım. Belki benzer sorulara sahip insanlar var ise inşaAllah bu bilgiler onların da işine yarayacaktır.
Bismillahirrahmanirrahim.
Konuyu sadece teknolojik açıdan değil, sosyal, ekonomik, kültürel ve tarihsel gibi farklı yönlerden de ele almaya çalışacağım.
İnsanoğlunun Ay’a ayak basmasından bu yana neredeyse 50 yıl geçti. Jules Verne hikaye ve romanları ile büyümüş bir nesil olarak dünyanın dışında olan şeyler her zaman ilgimizi çekmiştir. Bunun adı isterseniz merak deyin, isterseniz macera deyin ama ilmi keşiflerin arkasında hep bunlar vardır.
80 kuşağı olarak Jules Verne ile başlayan bu uzay merakımız, sinema ile körüklenmişti. Bilmeyenler için söylüyorum aşağıdaki filmleri bu konular hakkında meraklı iseniz mutlaka izlemelisiniz.
- Contact (1997)
https://www.imdb.com/title/tt0118884/
- The Arrival (1996)
https://www.imdb.com/title/tt0115571/
Konuya ilk olarak uzay araştırmalarına karşıt görüşlülerin eleştirileri ile başlayacağım.
Hepinizin tahmin edebileceği gibi en çok eleştiri aldığı nokta bu işin maliyeti. Örnek olarak Elon Musk’ın Mars’ta Koloni kurulması ile ilgili bahsi geçen Mars’a gönderilecek 10 kişi için kişi başına 10 Milyar Sterlin istenmesi gibi. Şu an rakamlarla, istatistiki verilerle beyninizi yormayacağım.
Önemli eleştirilerden olduğunu düşündüklerim bir tanesi ise;
İnsanlık marsta kolonileşmek yerine dünyayı kurtarsa, daha iyi olur.
Amitai Etzioni https://nationalinterest.org/blog/buzz/humanity-would-be-better-saving-earth-rather-colonizing-mars-29712
Mesela Martin Luther King Jr.; kimsenin olmadığı Ay’a yolculuk için ayrılan bütçenin fazla olduğu ve fakirlerin olduğu yerlere yapılan yatırımların çok az olduğunu vurgulamıştır.
In 1967, Martin Luther King Jr. said: “Without denying the value of scientific endeavor, there is a striking absurdity in committing billions to reach the moon where no people live, while only a fraction of that amount is appropriated to service the densely populated slums.”
Genel manada dünya genelinde açlık ve yoksulluğun bu kadar fazla olduğu bir zamanda uzay araştırmalarına ayrılan bu bütçenin fazlalığı her zaman eleştirilmiştir halen de eleştiriliyor. Marsta su bulmak için milyonlar harcayanların, afrikada su bulamadığı için ölenleri görmezden gelmesi gibi.
Uzay araştırmalarına harcanan maliyetlerin değdiğini söyleyenler kadar da dünyadaki asıl sorunlara (açlık, fakirlik, adaletsiz geli,r dağılımı gibi) çözüm olmadığı için ve bu sorunların daha öncelikli olduğunu düşünenlerde var. (1960 Gallup anketleri)
Benim de aklıma şu soru geliyor. Uzay araştırmalarının en önemli sebeplerinden bir tanesi olan; “Dünya üzerindeki kaynakların yakın gelecekte yetmeyeceği ve uzayda, diğer gezegenlerde farklı kaynakların bulunması ümidi” kısmında geçen doğal ve diğer enerji, yaşam kaynakları gerçekten dünya üzerinde adil olarak dağıtılıyor mu? Dünyanın en zengin yer altı kaynaklarına sahip olan Afrikanın durumunu düşünün. Petrol rezervleri bakımından en fazla rezerve sahip fakir ve savaş içerisindeki ülkeleri düşünün (https://www.enerjiatlasi.com/rezerv/dunya-petrol-rezervi.html). Bu kaynaklar dünyanın yaklaşık %10’una hitap eden zenginler için mi yetersiz acaba? Bu kaynaklar dünya genelinde adilane bir şekilde dağıtılsa bu kadar savaş, sömürü, eziyet olur mu acaba?
Artık uzay araştırmalarını baya gömdüğümüze üzere sırada faydalarına gelsin.
Aslında uzay araştırmalarında istenilen sonuçlara daha gelinemedi ama dolaylı yoldan bizim için çok faydası olduğuna inanıyorum. Gelin bunları sıralayalım.
- Kablosuz olan bütün elektrnoik cihazlar uzay araştırmalarının sonucudur.
- Asansör ve yürüyen merdivenlerde kullanılan motor teknolojisi
- MRI Teknolojisi
- Uçakların daha güvenli olması
- İtfaiyecilerin kullandığı maskeler
- İletişim teknolojisi
- GPS Teknolojisi
- Uçakların üst kanat teknolojisi
- Kalp Pompası
- Gıda Güvenliği
- Kablosuz süpürgeler
- Hafızalı süngerler
- Bebekler için kullanılan kulak termometreleri
- Meteoroloji teknolojileri
- Kurşun geçirmez yelekler
- Güneş enerjisi panelleri
- Çizilmeyen gözlük camları
- Donmayan materyaller
- Termal giyisiler ve botlar
- Su arırma teknolojileri
- Hastanelerde ameliyatlarda kullanılan Da Vinci makinası
- Teflon
Bu liste daha uzar gider. Nasa’nın teknolojisinde ön ayak olduğu ürünlere Yan Ürünler (Spinoff) deniyor. 2016 yılına ait olan bu ürün listesine https://spinoff.nasa.gov/Spinoff2016/pdf/2016_Brochure_web.pdf adresinden ulaşabilirsiniz.
Coğrafi keşifler’de yaşadığımız gerilemeyi bu sefer kaçırmamız gerekmektedir. Gerçi roketi alan marsı geçti gibi ama yine de bir yerden, geç te olsa başlamamız gerektiğini düşünüyorum. Coğrafi keşifleri yapanlar keşfettikleri yerlere zulüm ve sömürgecilik götürmüştür. Düşünsenize atom’u parçalayan ilk biz olsaydık atom bombası yapıp yüzbinleri mi öldürürdük yoksa dünyanın iyiliğinde kullanmak üzere enerji için mi kullanırdık? Eğer uzayda bir gelişme, buluş olacak ise bunu ilk olarak bizlerin bulması gerekiyor. Kötü olduklarını düşündüğüm kapitalist düzenin devletleri bir buluş yaptıklarında arkaplanda bunu kötü niyetleri için kullanıyor. Daha fazla sömürge, daha fazla kötülük, daha fazla güç…
Sonuç
Benim edindiğim sonuç; uzay araştırmaları asıl gayesinde tatmin edici bir sonuç elde edemese de dünyanın iyiliği, insanlığa faydası noktasında muazzam buluşlara ve çözümlere sebebiyet vermiştir. Uzay araştırmalarına harcanan paralar, fakirlik yoksulluk gibi sosyo-ekonomik olaylara çözüm için harcanan paralardan kat be kat fazla olsa da diğer tarafta milyonları kurtaran, hayatımızı kolaylaştıran, farklı sorunları olan kişi, kurum ve kuruluşlar için buluş ve icatların yapılmasına olanak sağlamıştır.
Kaynaklar
- https://en.wikipedia.org/wiki/Benefits_of_space_exploration
- https://www.spacecampturkey.com/neden-uzaya-gidiyoruz
- https://seyler.eksisozluk.com/uzay-arastirmalari-sonucunda-gelisen-gunumuz-teknolojileri